Cuối tháng 9, sấu Hà Nội đã vào cuối vụ. Sấu chín tròn căng, quả đẫy đà, vàng lục, thoang thoảng hương thơm. Không còn chua gắt như khi còn xanh, sấu chín là một thứ quả nhiều cô cậu học trò mê, nhiều nữ sinh có thể lau ngay lớp vỏ cho hết bụi rồi chấm muối ớt ăn ngon lành. Thịt sấu mềm, chua ngọt hòa lẫn trong nhau, dư vị đọng lại nơi đầu lưỡi thật khó quên.

Sấu chín cạo xong lớp vỏ thì vàng ươm, tách ra thấy hạt đen thẫm, cứng. Người ta có thể nấu canh sườn với sấu chín để thấy vị chua thanh thanh, ngâm nước đường với sấu chín, và ấn tượng nhất với món sấu chín này phải kể đến sấu chín dầm muối ớt chua ngọt.

Du khách đến phố cổ Hà Nội không ít người biết đến căn nhà nhỏ số 10 hàng Cót, nơi chế biến, bán đủ loại ô mai, trái cây dầm. Tháng 9 này, bước qua vỉa hè hàng Cót từ xa đã thấy mùi đường, mùi gừng ngào ngạt. Sấu chín vàng ươm được chất hàng rổ lớn, bác chủ quán cạo vỏ sấu rồi xoáy sấu tròn nhanh thoăn thoắt. Sấu ngâm trong nước muối chút xíu rồi để thật ráo. Đường, bột ớt khô, muối được nêm với 1 tỉ lệ thật khéo rồi xóc thật đều. Chỉ giây lát sau, cả khay sấu từ màu vàng nhạt bỗng hóa màu cam hấp dẫn. Sấu chín ngấm đều gia vị nhưng vẫn không quắt lại. Từng quả tròn xinh xắn như khiến khách lại qua muốn nuốt nước miếng, tưởng tượng được cái chua cay ngọt mặn của thứ quả tuyệt vời Hà Nội.

Sấu đánh dấm nước rau muống luộc, sấu ngâm đường, canh sườn sấu là một thức quà của Hà Nội. Đến Hà Nội, chưa thử những ô mai từ trái sấu cũng là điều đáng tiếc. Còn sấu chín làm nên một nét duyên riêng trong ẩm thực Hà thành.

Trong cái se lạnh của gió mùa và thoảng hương hoa sữa, ngồi ở vỉa hè Đinh Tiên Hoàng, Hàng Đường, hay hàng Cót nhâm nhi những trái sấu chín ngọt chua trong thứ gia vị tuyệt vời của người trộn, chắc hẳn ai cũng có những ấn tượng về một thức quả đi vào thơ của Xuân Diệu:

Ôi cái quả sấu non

Chưa ăn mà đã giòn

Nó lớn như trời vậy

Và sẽ thành ngọt ngon